İrfan Önürmen 1987 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Resim Bölümü'nden mezun oldu. Çalışmalarında farklı malzemeleri özgün biçimde kullanarak tül kolajlar, tül üstüne boyamalar, gazete heykeller ve enstalasyon serileri meydana getiren Önürmen, çağdaş medya merceğinden görünen kişisel ve kamusal deneyimler arasındaki ilişki ve farklılıkları açığa çıkarıyor.
Yazı: Hazal Gençay Sungur
Önürmen'in kolaja olan ilgisi öğrencilik dönemine kadar uzanıyor; tül, dantel, gazete gibi malzemeleri katmanlar halinde kullandığını erken dönem işlerinde de görebiliriz. Bu katmanlaşma hali aslında tuval işlerinde de boyalarla karşımıza çıkar. Zaman içinde tüldeki derinlik duygusu ve malzemenin kendi başına olan etkisi Önürmen'in işlerinde öne çıkmaya başlar. Malzemeye olan ilgisiyle birlikte bir ressam olarak resimdeki espas araştırmaları farklı bir yola kaymasını sağlar. Tülün hafifliği ve geçirgenliği sanatçının çok ilgisini çeker. Tülün kendisinde olan şeffaflık farklı bir derinlik duygusu oluşturmasına yardım eder. Katmanları kullandığı bir diğer malzemeyi ise gazete kağıdını kullandığı işlerinde görürüz.
İrfan Önürmen için yeni bir seri ya da yeni bir işe başladığında alışılmışın dışında onun sonunu getirmek diye bir şey yoktur. İşleri her an yeni bir oluşumla şekillenir, yenilenir. Hatta bu oluşum hali sürekli devam eden ikircikli bir süreç olarak sanatçının merkezinde yer alır ve elindeki iş devamlı olarak yeni bir şeye dönüşür. Genel çerçeve dışında önceden belirlenmiş ve düşünülmüş bir konsepti olmayan, süreç içerisinde şekillenen, spontane bir yaklaşımı vardır. Özellikle C24 Gallery, New York’ta yer alan son kişisel sergisi Pendulum’un ortaya çıkışı epey sürprizli olmuş. Bazen Önürmen’in devam ettiği bir iş çok kısa süre içinde hem malzeme hem de konu anlamında önemini kaybedip geri planda kalabiliyor. Aslında bu durum bize yabancı değil çünkü kitle iletişim araçlarıyla devamlı olarak yenilenen ve yinelenen imge bombardımanı içinde süregiden hayatlarımız tam da Önürmen’in son dönem çalışmalarının ve çalışma prensibinin merkezine oturuyor.
İrfan Önürmen, D Series No.10, 2016, Tül katmanları üzerine akrilik, 225x160cm
İrfan Önürmen’in kafasında dolaşan hiçbiri ötekinin bir türlü önüne geçemeyen birçok kavramdan bahsedebiliriz. Ancak son işlerinde Önürmen’in genel olarak içinde bulunduğu ruh halini okumamız mümkün. Kafasının dağınık olduğu bu süreci etkileyip öne çıkaran nedenlerin başında; ülkenin içinde bulunduğu sosyal, kültürel, siyasal yapıdan bahsedebiliriz. İçinde bulunduğumuz coğrafyada her şeyin belirsiz olduğu bu yapı ister istemez Önürmen’in işlerine de yansıyor. Savaş ortamı, ölümler, olup bitenle ilgili net bilgi akışının eksikliği hepimizi birey olarak tedirgin ediyor. Bir muallakta olma durumu, belirsizlik ortamı, kendini ait hissedememe gibi olgular Önürmen’in hayatına ve takiben işlerine de yansıyor. Dolayısıyla oldukça güncel hislerle yaratılmış olan Pendulum’da bu ruh halinin tezahürlerini görebiliyoruz.
İrfan Önürmen tülün şeffaf ve geçirgen etkisini üst üste getirerek net okunamayan görsellikler elde ediyor. İşlerinde yer alan bir takım imgeler ve onları bir şeyle ilişkilendirme durumu karşımıza çıkıyor. Bölük pörçük olma halini imgelerle ortaya koyuyor Önürmen. Konuları bir yanıyla son derece günlük ve sıradan fakat aynı zamanda büyük insanlığı sembolize edecek düzeyde devasa. Hayata ait olan konuları medyadan üzerimize akan simge ve imgelerle yüklü.
İrfan Önürmen, D Series No.10, 2016, Tül katmanları üzerine akrilik, 225x160cm
Sanatçının kişisel sergileri arasında Pendulum, C24 Gallery, New York (2015), Imagefall, C24 Gallery, New York (2014), Dis-order, Katara Art Center, Qatar (2012), C24 Gallery, New York (2012), Otopsi, Pi Artworks, İstanbul (2011) bulunmaktadır. Katıldığı grup sergiler arasında ise 9. Çağdaş Türk Ressamı, Brüksel (2004), Made in Turkey, Frankfurt (2008), Intersections, Yeni Bağdat Müzesi ve Terrör Fabrikası, Selanik Çağdaş Sanatlar Müzesi (2009), 6 positions in critical art from Istanbul, Akademie der Künste, Hanseatenweg, Berlin (2009), Contemporary Art From Istanbul, Museo Comunale d'Arte Contemporanea, Polignano a Mare, İtalya (2010) yer almaktadır. Önürmen'in eserleri, The Armory Show ve Dubai Art Fair gibi birçok uluslararası fuarda yer almıştır.