Selman Bilal: ''İşle kurduğum duygusal bağ seçimlerimde etkin bir rol oynuyor.''

Röportaj: Hazal Gençay Sungur

 

 

 

1- Eser satın almaktan koleksiyonerliğe geçişiniz nasıl oldu?      
Mimari benim hayatımda önemli bir yer tutuyor, tutkularımdan biri. Han Tümertekin’le B1 le başlayan bir ev dizisi yaptık. Asos Behramkale’de yer alan B2 evi 2004 yılı Ağa Han Mimarlık Ödülü’ne layık bulundu. Sonrasında yaşamakta olduğum ve aynı zamanda koleksiyona ismini veren B3 Evi yapıldı. Çağdaş sanatı yoğun şekilde takip etmeye başladığım bir dönemdi, evle beraber mimari ve sanata olan ilgim harmanlanmış oldu. Koleksiyonun ilk adımları B3 Evi inşaatı ile birlikte başladı diyebilirim. Ev yapılırken, aynı zamanda Ayşe Erkmen’in “Rengarenk” isimli seramik karo yerleştirmesi ilk iş olarak bahçeye yerleşti. Koleksiyonda yer alan işlerin hemen hemen çoğu evin mimarisi ile içkin bir şekilde, belli bir sürece yayılarak gelişti ve eve özgü yerleştirildi. Zamanla 36 sanatçının 56 işi B3 evinde yerini buldu.

 

Şakir Gökçebağ, Toccata & Fuge, 2014 (ilk yerleştirme, 2011) 300x520x40 cm, versiyon 1

 

2- Koleksiyonunuzu hangi temeller üzerine kuruyorsunuz?         
B3 Koleksiyonunda belirleyici birkaç ana unsur var; koleksiyondaki tüm işlerin evde görünür olması, Türkiyeli sanatçılardan oluşması ve işlerin çoğunun eve özgü olarak yerleşmesi diyebilirim. Bir eserin yer aldığı mekânla ilişkiye geçmesini ve o yere yeni anlamlar katmasını seviyorum. Bir de elbette, koleksiyona aldığım hiç bir eseri bir yatırım olarak görmüyorum. Bir sanat eserini alırken piyasa değerinden ziyade, bana geçirdiği his, sanatçının üretim süreci, arkasındaki düşüncesi ve sanatçıya destek olabilme fikri benim için önemli oluyor.

 

Ayşe Erkmen, Rengarenk, 2007, Seramik karo yerleştirmesi

 

3- Takip ettiğiniz bir dönem, konu ya da üslup var mı?  
Koleksiyonda yer alan iş seçimlerimde herhangi bir dönem, konu ya da üslubun etkin bir rol oynadığını söyleyemem. Daha çok işle kurduğum duygusal bağ seçimlerimde etkin bir rol oynuyor. Sonrasında, sanatçının üretim sürecini, onu tetikleyen düşüncesini ve kullandığı malzemeyi merak ediyorum. Her sanatçı ile uzun soluklu bir sürecimiz oluyor. Sanatçı ile işin yerleşiminden itibaren geliştirdiğimiz iletişimi önemsiyorum. Sonrasında da diyaloğumuz devam ediyor, gelecek işlerini takip ediyorum.

 

 

Evren Sungur, İsimsiz (Otoportre), 2014. Kontraplağa marufle kâğıt üzerine yağlı boya, 150 x 243cm (diptik)

 

4- Keşke koleksiyonuma dahil olsaydı dediğiniz bir sanatçı var mı?          
Bu şekilde düşündüğüm bir isim vardı ve yakın zaman önce koleksiyona dahil oldu fakat pandemi süreci dolayısıyla henüz işin yerleşimini planlayamadık. Füsun Onur’un bir işi yerleşecek. Bu yüzden çok heyecanlı ve mutluyum.

 

Komet, Barok Tarlası, (25 parçadan biri), 2013. Buluntu nesne ve beton, 15x36x52cm

 

5- Bir eseri alırken hiç enteresan bir macera yaşadınız mı?          
Bir eseri alırken değil de belki yerleşiminde olabilir. B3 Koleksiyonunda işlerin çoğu eve özgü yerleşimler olduğu için bazı işlerin tamamlanması 1 ay kadar sürebiliyor. Bu çalışma sürecinde sanatçılar evde atölyeleri gibi uzun süre vakit geçiriyorlar. Bu durum her bir sanatçı ile çok değerli ve keyifli anılar biriktirmemize sebep oluyor.

 

 

Esk Reyn, Tohum, 3.10x6.20 cm, Graffiti ve metal heykel

 

 

B3 Evi ve Bilsart

 

B3 Koleksiyon metni:                    
B3 Koleksiyonu, mimari bir yapının, sanatla içkin bir yaşam alanına dönüşmesinin hikâyesi.

 

Selman Bilal, işinin merkezinde şekillenen, disiplinli ve molasız bir tempoyla çalıştığı gündelik akışın dengesini, meditatif bir eylem olarak tanımladığı sanat koleksiyonerliği ile kuruyor. Bilsar’ın merkez binasının altında güncel sanat sergileri ve kısa film yarışmaları düzenleyerek başladığı ve tiyatro grubu DOT’un destekçisi olarak sürdürdüğü katkılarla yakından takip ettiği sanat ortamı zamanla kişisel bir koleksiyona ilham verdi. Obur bir iştahla değil kararlı adımlarla, sanatçılarla bağ kurularak ve hep sevilerek alınan işlerden oluşan bu dinamik koleksiyon, zamanın ruhunu taşıyan, düşüncesi ve formuyla eleştiri geliştiren bir seçkiyle ilerledi. Hatta Bilal’in, koleksiyonun önemli bir kanadını oluşturan video sanatına olan özel ilgisi, 2018 yılında BİLSART adı altında yalnızca video gösterimlerine yer veren, kâr amacı gütmeyen bir sanat mekânına dönüştü.

 

Nevin Aladağ, You may say I’m a dreamer, 2013-14. Enstelasyon, 160x32 cm

 

2007’de Ayşe Erkmen’in B3 evinin bahçesine yaptığı Rengârenk isimli yerleştirmesi ile başlayan bu süreç, zaman içinde eklenen 36 sanatçıdan 56 işle, B3 Evi’nin mimari değerini ve yaşama hazzını arttırıyor. Bu sakin ve mütevazı koleksiyon, adını Aga Khan ödüllü mimar Han Tümertekin’in Arnavutköy sırtlarında tasarladığı B3 Evi’nden alıyor. Çünkü Selman Bilal’in bir sanat eseri alırken en önemli ölçüsü, eserin mekânla bir ilişkiye geçmesi ve evin espasına kazandıracağı yeni anlamlar. Eserle kurduğu ilişkinin anahtarları ise sanatçının üretimini tetikleyen düşünce ve nihai imgenin onda karşılık bulduğu his. B3 Koleksiyonu’nun tamamı, Türkiyeli sanatçılardan oluşuyor. Koleksiyonerin bu tercihinde, eserlerin, kendi yetiştiği coğrafyayla tarihsel bağları, şahsi referans dünyasında bulduğu karşılıklar ve burada yeşerecek sanat üretimine destek olma arzusu var.

 

Nejad Melih Devrim, Otoportre, kağıt üzerine guaj, 32x24cm

 

Bu yüzden güncel üretimi desteklemek ve yaşadığı, hissettiği, bağ kurabildiği dönemleri paylaşan bir esere bakmak, kanonik nadir bir esere sahip olmaktan daha anlamlı onun için. Sanat eserlerinden konuşurken ticari yatırım hedefleri ve spekülasyonları anmayı rahatsız edici buluyor. Alıp satma stresi yaşamadan, ticari değerini değil fikri değerini tarttığı, yaşamının bir parçası olacak işleri tercih ediyor: “Yaşanacak mekânda olmalı eserler; diğer türlü alınıp satılan, stoklanan, hayatın içinde olmayan, benimle birlikte yaşamayan bir koleksiyon istemiyorum.” Sanata olan sevgisi, koleksiyon kurma güdümlü değil ve sahip olma tutkusu taşımıyor. Bir sanat eseriyle birlikte yaşamanın, insanın hayatını değiştirebildiğine inanıyor. Sanat eserinin hayata farklı baktırma, heyecan duyurma, şaşırtma ve düşündürmesinin bu besini sağladığı kanısında. Duygu dünyasıyla ilintili olan, karşılaştıkça bakış açısını genişleten, konusu ilgilendiren, formu heyecanlandıran, mimari yapıyla ilişki kuran işleri seçiyor.

 

Hera Büyüktaşçıyan, Boğazımdaki Yabancı, 2014. Okul sırası, bronz, ahşap, çeşitli ölçülerde

 

Koleksiyonun bir rotası yok; dönemsel, ideolojik yahut tematik bir çizgi yerine son derece kişisel bir his geçiyor; hepsini birbirine bağlayan nokta, evle ve Selman Bilal’in dünyasıyla kurdukları ilişki. Bu his, daha çok bir hatırayı, duygu yükünü, fikri paylaşıyor olmak, kişisel nostaljisini farklı bir form ve dilde görmek şeklinde sanat eseriyle iletişime geçiriyor. Geçen yıllar içinde koleksiyonda en dikkat çeken nokta ise sanatçıların büyük çoğunluğunun kadın olması. Sanat dünyasında istatistiğin erkek egemen sonuçlarının hala aşılamadığı bir zamanda, B3 Koleksiyonu’nun Türkiyeli kadın sanatçılara gösterdiği özen, kayda değer bir emsal oluşturuyor.

 

B3 Koleksiyonu, sanat eserlerine ev sahipliği yapmaktan ziyade, eserlerin evin hayati parçası olarak bütünleştiği, tazeliğini koruyan bir koleksiyon.

 

 

Güneş Terkol, Yılan Kız, Sewing and drawing on fabric, 180cm x 100cm., 2016

 

 

Bilsart:
Bilsar, video sanatının sergilenmesi için bir alan sağlamak amacıyla merkez binasının garajını kâr amacı gütmeyen, video sanatına odaklanan bir sanat mekânına dönüştürdü. 2018 yılından bu yana Bilsart, hem genç hem de deneyimli sanatçıların çağdaş video sanatı üretimlerini her 15 günde bir değişen bir programla sunmaktadır. Bu program, her sergide tek bir iş gösterme ilkesine dayanmaktadır. Bilsart’ın bu alana odaklanan bir kitaplığı da bulunmaktadır.

 

Bilsart, bu dinamik sergi programı kapsamında koleksiyoner seçkilerini, küratöryel projeleri, sanat kuruluşları/galerileriyle birlikte düzenlenen sergileri ve diğer çağdaş sanat disiplinleriyle paralel gösterimleri ağırlamaktadır. İstanbul'un çağdaş sanat rotasında konumlanan Bilsart, her sergiyi sergi üzerine gerçekleştirilen sanatçı konuşması etkinliğiyle açmakta ve tüm sanat konuşmalarını Bilsart Youtube kanalında arşivlemektedir.

 

 

Ali Cabbar, Mons[ter]anto, A site specific outdoor installation of laser cut metal letters, 50 x 400 cm, 2003-2019

 

 

Eda Gecikmez, Ne Alçaktan, Ne Yüksekten, Duvar Resmi, 2018, 650x230 cm

 

 

İnci eviner, Yeni Vatandaş II, 2009. Video yerleştirme 3’ ve desenler

 

 

Tarık Töre, Mind Puzzle, 2017, tuval bezi üzerine yağlı boya, 148 x 200 cm

 

 

Sinan Logie, Akışkan Yapılar, Faz 18, Kağıt üzeri yağlı boya, 5x 100x71cm, 2019

 

 

Yılmaz Zenger, Ütopya, 2014. Kompozit reçine heykel. 130x82x70 cm

 

 

Işıl Çelik, Fail, 2014, Seramik üzerine serigrafi baskı